Czy w XIII-wiecznym Gdańsku pracowali francuscy murarze? Wiele wskazuje na to, że tak. W 2005 roku gdańscy badacze odkryli podczas wykopalisk zachowaną w doskonałym stanie podziemną budowlę, która okazała się refektarzem najstarszego klasztoru Dominikanów. Ukryta przeszło 700 lat przed oczami ciekawskich „Piwnica Romańska” odsłoniła swoje tajemnice. To nowe miejsce muzealne na mapie Pomorza otworzyli prezydent Gdańska Paweł Adamowicz oraz marszałek Mieczysław Struk.
To tutaj zakonnicy spożywali w milczeniu posiłki, podczas gdy jeden z braci czytał wybrane wersety biblii. W średniowiecznej jadalni zachował się nawet kominek, ale największe wrażenie robią cztery eliptyczne sklepienia wsparte na centralnym filarze. Jak dotąd jest to jedyne znane w Polsce rozwiązania architektoniczne tego typu, dlatego wielu badaczy przypuszcza, że mogło powstać przy udziale przybyłych z zachodu rzemieślników.
Badania archeologiczne, których zwieńczeniem jest udostępnienie zwiedzającym skansenu, trwały od 2001 roku. Celem projektu realizowanego przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku było zabezpieczenie i ekspozycja stanowiska archeologicznego na placu między Halą Targową w Śródmieściu Gdańska a Kościołem oo. Dominikanów. Stanowisko archeologiczne zawiera relikty fundamentów klasztoru, zaś najciekawszym i z pewnością najcenniejszym odkryciem jest doskonale zachowana piwnica romańska, która została przystosowana do pełnienia funkcji podziemnego skansenu ukazującego to wartościowe i unikatowe znalezisko archeologiczne szerokiej publiczności.
W wyniku prac odkryto relikty romańskiego kościoła, przekazanego w 1227 roku przez księcia Świętopełka Dominikanom. W XIII wieku kościół został przebudowany, a na południe od niego wzniesiono pierwsze założenie klasztorne, z którego do dziś przetrwał udostępniony do zwiedzania refektarz. Pod koniec XIV wieku został on zaadaptowany jako piwnica pod gotyckim krużgankiem.
Główna podziemna część skansenu obejmuje dwie sale ekspozycyjne gdzie oglądający będą mogli zobaczyć oryginalnie zachowane i odrestaurowane mury, wykończenia wyjątkowej na ziemiach polskich architektury romańskiej w postaci świetnie zachowanej piwnicy wraz z prezentowanymi artefaktami tam wykopanymi oraz multimedialnymi ekspozycjami i przedstawieniami ukazującymi najstarsze zabytki Gdańska, tak jak wyglądały one przed wiekami. Odpowiedni system klimatyzacyjny stworzy warunki dla zabezpieczenia tych niezwykle cennych dla kultury polskiej zabytków przy jednoczesnej ekspozycji ich szerokiej publiczności. Umiejscowienie powstałego Skansenu Archeologicznego praktycznie w centrum zabytkowej części Gdańska pozwoli na stałe wpisać się w mapę turystycznych atrakcji zarówno Gdańska, jak i całego województwa pomorskiego i stanie się interesującym punktem dla każdej osoby odwiedzającej i zainteresowanej zabytkami Gdańska i Pomorza. Razem z już eksponowanymi w hali targowej fundamentami romańskiego kościoła, powstanie w ten sposób ważny zabytkowy kompleks prezentujący najstarsze przykłady gotyckiej architektury sakralnej. Powstały Skansen Archeologiczny pod Placem Dominikańskim w Gdańsku będzie zarządzany przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Na wystawie zorganizowanej przez Muzeum Archeologiczne w Gdańsku zobaczyć można przeszło sto zabytków odkrytych podczas badań wykopaliskowych na Kępie Dominikańskiej. Na uwagę zasługuje też ossuarium z początku XVII wieku zachowane in situ, w stanie nienaruszonym od chwili zdeponowania kości. Prezentowane na wystawie odkrycia są świadectwem roli Gdańska jako centrum kulturowego Pomorza Wschodniego na długo przed przybyciem rycerzy szpitalników.”
W latach 2006 – 2014 zadanie dofinansowano łączną kwotą 5,02 mln zł. Miasto Gdańsk wsparło inwestycję kwotą 2,261 mln zł, Samorząd Województwa Pomorskiego – 2,051 mln zł, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 412 tys. zł, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku – 296,6 tys. zł.
Oddział otwarty będzie od Sylwestra od wtorku do niedzieli w godzinach 9:00-17:00, w poniedziałki nieczynny. Ceny biletów: ulgowy dla dzieci i młodzieży do 16 roku życia – 1 zł; ulgowy: 5 zł; normalny: 8 zł. Zwiedzanie co pół godziny w grupach do maksymalnie 10 osób.
źródło: gdansk.pl